دستورالعمل طراحی اتاق کنترل

دو جنبه عمده در طراحی اتاق کنترل وجود دارد که باید در گزارش ایمنی مورد توجه قرار گیرد:

• مناسب بودن ساختار اتاق کنترل برای مقاومت در برابر حوادث احتمالی خطرات عمده؛ 
• چیدمان اتاق های کنترل و چیدمان پانل ها، VDU ها و غیره برای اطمینان از عملکرد ارگونومیک موثر کارخانه در شرایط عادی و در مواقع اضطراری.

ساختار اتاق کنترل

برای کارخانه‌های بزرگ، اتاق‌های کنترل احتمالاً در ساختمان‌های جداگانه‌ای دور از محل فرآیند و تجهیزات مرتبط قرار دارند. برای کارخانه‌های متوسط ​​یا کوچک، اتاق‌های کنترل ممکن است در داخل ساختمان کارخانه باشند یا پانل‌های کنترل ممکن است در محل خط فرآیند قرار گیرند. در هر مکانی که باشد، اتاق‌های کنترل باید به گونه‌ای باشند که خطر برای نیروی انسانی حاضر در اتاق کنترل در محدوده‌ قابل قبولی پایین بوده و درخور شرایط حفاظتی برای کنترل کارخانه باشد، بخصوص برای مواقعی که شرایط اضطراری رخ می دهد. 

رویدادهایی که ممکن است اتاق کنترل را تحت تاثیر قرار دهند عبارتند از:

• انفجار ابر بخار (VCEs)
• انفجار بخار مایع در حال جوش (BLEVE)
• انفجار مواد تحت فشار
• واکنش های گرمازا
• نشت گازهای سمی
• آتش‌سوزی

تهدید ناشی از انفجار و ترکیدگی ناشی از فشار زیاد باید در طراحی سازه ای ساختمان کنترل در نظر گرفته شود. در این فرآیند باید آسیب پذیری ساختمان را در برابر فشارهای بیش از حد احتمالی مرتبط با رویدادهای خاص را در نظر گرفت. ساختمان ها باید طوری طراحی شوند که در برابر فشار وارده احتمالی مقاومت کنند که اطمینان حاصل شود که خطرات برای افراد در داخل ساختمان کمتر از حدود تعیین شده باشد. در طراحی اتاق های کنترل باید توجه ویژه به تهیه پنجره ها، وجود تجهیزات سنگین روی پشت بام ها (مثلاً دستگاه های تهویه مطبوع) و توانایی وسایل داخلی برای مقاومت در برابر لرزش ساختمان شود. در صورت وجود پنجره، برای جلوگیری از آسیب جدی به ساکنان اتاق کنترل در صورت بروز فشار بیش از حد بهتر است از شیشه های چند لایه یا پلی کربنات استفاده گردد. 

با توجه به احتمال نشت گازهای سمی، اتاق کنترل باید یک مکان امن برای کارکنان خود باشد.

 بگونه ای که ساختمان به حد کافی درزبندی باشد تا از ورود گازها به خصوص با سطح غلظت مضر بر سلامت جلوگیری کند و در نتیجه توانایی اپراتورها را برای حفظ کنترل نیروگاه تحت شعاع قرار ندهد. در بررسی دقیق سیستم تهویه ساختمان لازم است تا اطمینان حاصل شود که ورودی‌های هوا دور از مناطقی قرار داشته باشند که ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند یا ترتیبی داده شود که در صورت رخ دادن یک حادثه ورودی هوا بسته شده، و یا ترجیحاً با متصل کردن دریچه به یک آنالایزر گاز این عمل به صورت خودکار انجام پذیرد.

اقدامات حفاظتی باید بگونه ای اتخاذ شوند که سلامت اتاق کنترل را برابر آتش سوزی تضمین کند و آن را در مقابل اثرات تشعشعات حرارتی بدون فروریختن حفظ نماید. باید از ورود دود به اتاق کنترل  جلوگیری شود و مصالح ساختمانی باید در طول هر حادثه احتمالی آتش سوزی مقاوم باشند. ورود دود میتواند در طی درزبندی زمان ورود گاز سمی کنترل شود.

هر یک از این روش ها باید برای اتاق های کنترل در ساختمان ها و همچنین ساختمان های کنترل جداگانه اعمال شود. پنل های کنترلی مستقر در خط و داخل کارخانه را نمی توان به این راحتی محافظت کرد، بنابراین باید روش های مختلف و متنوعی اعمال شود تا اطمینان حاصل شود که کنترل کارخانه حتی در مواقع اضطراری نیز حفظ می شود. در زمان بهره برداری باید ارزیابی ریسک انجام شود تا نشان دهد که خطرات اولیه و ثانویه (اتفاقات بعدی) در محدوده قابل قبولی هستند.

عوامل انسانی/ارگونومی

اپراتورها باید نشان دهند که ملاحظات مناسبی را در مورد عوامل انسانی در طراحی، راه‌اندازی و بهره‌برداری از اتاق‌های کنترل در هر دو حالت شرایط عادی و غیرعادی کارخانه به منظور کاهش درصد خطاهای انسانی در نظر گرفته اند.

بسیار مهم است که یک اتاق کنترل و اپراتورهای آن به عنوان یک سیستم کامل در نظر گرفته شوند و نه جدا از یکدیگر. به عنوان مثال یک اتاق کنترل با طراحی مناسب برای 4 اپراتور اگر با 3 اپراتور مورد بهره برداری قرار گیرد در حقیقت شرایط خطرناکی به وجود آمده است. همچنین، در یک اتاق کنترل با طراحی ضعیف حتی حضور اپراتورهای آموزش دیده نیز نمی توانند تضمین کننده میزان اطمینان بالایی باشد.